بشدی و دل ببردی و به دست غم سپردی…

چیست این سقف بلند ساده بسیار نقش
زین معما هیچ دانا در جهان آگاه نیست

ماخذ: استاد شجریان، آلبوم معمای هستی

که ای صوفی شراب آنگه شود صاف
که در شیشه در آرد اربعینی

ماخذ: غزلیات حافظ، استاد شجریان، دولت عشق، گلبانگ، ساز و آواز

چیست این سقف بلند ساده بسیار نقش

ثوابت باشد ای دارای خرمن
اگر رحمی کنی بر خوشه چینی

ماخذ: غزلیات حافظ، استاد شجریان، دولت عشق، گلبانگ ۲

که ای صوفی شراب آنگه شود صاف

ثوابت باشد ای دارای خرمن

ماخذ: غزلیات سعدی، قطعه ضربی، آلبوم پیوند مهر، استاد شجریان 

ماخذ: مولانا، دفتر دوم مثنوی معنوی

پیشه اول کجا از دل رود

مهر اول کی زدل بیرون شود

در سفر چون روم بینی و ختن
از دل تو کی رود حب الوطن

تا دهد جان را فراقش گوشمال
جان بدان قدر ایام وصال

اى انسان! چه چيز تو را در برابر پروردگار كريمت مغرور ساخته است؟!

ماخذ: تلاوت «سوره قصص» استاد محمد رضا شجریان

نیکی و بدی که در نهاد بشر است
شادی و غمی که در قضا و قدر است

با چرخ مکن حواله کاندر ره عقل
چرخ از تو هزار بار بیچاره تر است

ماخذ: رباعیات خیام، خیام خوانی استاد شجریان

هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش

ماخذ: دفتر اول مثنوی معنوی، آواز مثنوی افشاری استاد شجریان

نغمه سر کن که جهان تشنۀ آواز تو بینم
چشمم آن روز مبیناد که خاموش در این ساز تو بینم
نغمۀ تو است بزن آنچه که ما زنده بدانیم

ماخذ: ترانه ساز خاموش، استاد شجریان ،حسین علیزاده،کیهان کلهر ، همایون شجریان

بهار دلکش 

ماخذ: ترانه بهار دلکش، استاد شجریان

جزای آن که نگفتیم شکر روز وصال
شب فراق نخفتیم لاجرم ز خیال

به ناله کار میسر نمی‌شود سعدی
ولیک ناله بیچارگان خوش است بنال

ماخذ: گلستان سعدی، استاد شجریان 

ساده باشیم
ساده باشیم چه در باجه یک بانک چه در زیر درخت …..

ماخذ: شعر صداي پاي آب از سهراب سپهری، با صدای مرحوم خسرو شکیبایی

دوزخ است این نفس و دوزخ اژدهاست
کو به دریاها نگردد کم و کاست

هفت دریا را درآشامد، هنوز
کم نگردد سوزش آن خَلق سوز

سنگها و کافران سنگدل
اندر آیند اندر او زار و خجل

هم نگردد ساکن از چندین غذا
تا ز حق آید مر او را این ندا:

سیر گشتی؟ سیر گوید: ((نه هنوز!))
اینْت آتش، اینْت تابش، اینْت سوز

عالَمی را لقمه کرد و درکشید
معده اش نعره زنان: هَل مِن مَزید؟

چون که جزو دوزخ است این نفس ما
طبعِ کل دارد همیشه جزوها

در کمان ننهند الّا تیر راست
این کمان را، باژگون کژ تیرهاست

راست شو چون تیر و وارَه از کمان
کز کمان هر راست بجهد بی گمان

ماخذ: مولانا، دفتر اول مثنوی

از دست عدو نالۀ من از سرِ درد است
اندیشه هر آنکس کند از مرگ، نه مرد است

جان‌بازی عشاق، نه چون بازی نرد است
مردی اگرت هست، کنون وقت نبرد است

چه کج‌رفتاری ای چرخ
چه بدکرداری ای چرخ
سر کین داری ای چرخ
نه دین داری،
نه آیین داری ای چرخ

ماخذ: تصنیف از خون جوانان وطن لاله دمیده از عارف قزوینی با صدای استاد شجریان

مشتری خواهی که از وی زر بری     به ز حق کی باشد ای دل مشتری

می‌خرد از مالت انبانی نجس     می‌دهد نور ضمیری مقتبس

می‌ستاند این یخ جسم فنا     می‌دهد ملکی برون از وهم ما

هین درین بازار گرم بی‌نظیر      کهنه‌ها بفروش و ملک نقد گیر

ماخذ: مولانا، دفتر ششم مثنوی

مشتری خواهی که از وی زر بری

به ز حق کی باشد ای دل مشتری

می‌خرد از مالت انبانی نجس
می‌دهد نور ضمیری مقتبس

می‌ستاند این یخ جسم فنا
می‌دهد ملکی برون از وهم ما

هین درین بازار گرم بی‌نظیر
کهنه‌ها بفروش و ملک نقد گیر

لقمه ایی کو نور افزود و کمال     آن بود آورده از کسب حلال

روغنی کآید چراغ ما کُشد     آب خوانش، چون چراغ ما کُشد

علم و حکمت زاید از لقمه‌ی حلال     عشق و رقت آید از لقمه ی حلال

چون ز لقمه تو حسد بینی و دام      جهل و غفلت زاید. آن را دان حرام

هیچ گندم ،کاری و جو بَر دهد؟     دیده ای اسپی که کرّه خر دهد؟

لقمه تخم است و بَر اندیشه ها      لقمه بحر و گوهرش اندیشه ها

زاید از لقمه ی حلال اندر دهان     میل خدمت، عزم رفتن آن جهان

ماخذ: مولانا، دفتر اول مثنوی

اندر این عالم مال را نبود ثبات     روز آید، شب رود اندر جهات

حسن صورت هم ندارد اعتبار     که شود رخ زرد از یک زخم مار

سهل باشد نیز مهتر زادگی     که بود غره به مال و بار‌‌گی

ای بسا مهتر بچه از شور و شر     شد زفعل زشت خود ننگ پدر

پر هنر را نیز اگر باشد نفیس     کم پرست، و عبرتی گیر از بلیس

علم بودش، چون نبودش عشق دین     اوندید از آدم الا نقش طین

کار تقوی دارد و دین و صلاح     که از او باشد به دو عالم فلاح

بار خود را برکس منه برخویش نه     سروری را کم طلب، درویش به

مرکب اعناق مردم را مپا     تا نیاید نقرست اندر دو پا

ماخذ: مولانا، دفتر ششم مثنوی

دوران جهان بی می و ساقی هیچ است

چو بد کردی مباش ایمن ز آفات      که واجب شد طبیعت را مکافات

سپهر آیینه عدلست و شاید      که هرچ آن از تو بیند وانماید

منادی شد جهان را هر که بد کرد      نه با جان کسی با جان خود کرد

ماخذ: نظامی، خمسه، خسرو و شیرین

ماخذ: ارکستر سمفونی نینوا، کاری از استاد محسن علیزاده، نی: استاد جمشید عندلیبی

در بادیه تشنگان بمردند      وز حله به کوفه می‌رود آب

ماخذ: غزلیات سعدی، با صدای استاد شجریان

سلام علیک ای دهقان ،در آن انبان چها داری
چنین تنها چه میگردی در این صحرا چه می کاری
زهی سلطان زیبا خد،که هر که روی تو بیند
اگر کوه احد باشد ،بپرد از سبکساری

سلام علیک هر ساعت بر آن قد و بر آن قامت      بر آن دیدار چون ماهت بر آن یغمای هشیاری

ماخذ: مولانا، دیوان شمس

چو به، بودی طبیب از خود میازار      که بیماری توان بودن دگر بار

منه بر روشنایی دل به یک بار       چراغ از بهر تاریکی نگه دار

ماخذ: مواعظ سعدی ، مثنویات

خدایا: مرا همواره آگاه و هوشیار دار، تا پیش از شناختن “درست ” و “کامل” کسی، یا فکری مثبت یا منفی قضاوت نکنم و خودخواهی و حسد، مرا، رایگان، ابزار قتاله دشمن برای حمله به دوست، نسازد.

ماخذ: دکتر شریعتی، فلسفه نیایش

من ز تقدیرم و تقدیر هم از ذات من است
قادر هر دو جهانم…….

مولانا از زبان استاد شجریان

آن گل که هر دم در دست بادیست      گو شرم بادت از عندلیبان

دُرج محبت بر مهر خود نیست      یا رب مبادا کام رقیبان

ای منعم آخر بر خوان وصلت      تا چند باشیم از بی نصیبان

ماخذ: غزلیات حافظ، اجرای استاد شجریان 

چون گذارد خشت اول بر زمین معمار کج       گر رساند بر فلک، باشد همان دیوار کج

راستی در سرو و خم در شاخ گل زیبنده است      قد خوبان راست باید، زلف عنبر بار کج

نیست جز بیرون در جای اقامت حلقه را       راه در دلها نیابد چون بود گفتار کج

در نیام کج نسازد تیغ قد خویش راست       زیر گردون هر که باشد، می شود ناچار کج

از تواضع کم نگردد رتبه گردنکشان       نیست عیبی گر بود شمشیر جوهردار کج

راست شو صائب نخواهی کج اگر آثار خویش       سایه افتد بر زمین کج، چون بود دیوار کج

ماخذ: دیوان اشعار ،غزلیات صائب تبریزی

در این شب سیاهم گم گشته راه مقصود      از گوشه ایی برون آی ای کوکب هدایت

ای آفتاب خوبان می جوشد اندرونم      یک ساعتم بگنجان در سایه عنایت

ماخذ: غزلیات حافظ، اجرای استاد شجریان و داریوش پیر نیاکان، تصنیف زان یار دلنوازم

همای گو مفکن سایه شرف هرگز      در آن دیار که طوطی کم از زغن باشد

من آن نگین سلیمان به هیچ نستانم      که گاه گاه بر او دست اهرمن باشد

ماخذ: غزلیات حافظ، اجرای استاد شجریان، سه تار داریوش پیر نیاکان، نی جمشید عندلیبی آلبوم سرو چمان

چون ابر به نوروز رخ لاله بشست      برخیز وبجام باده کن عزم درست

کاین سبزه که امروزتماشاگه توست       فرداهمه ازخاک تو برخواهد رست

ساقی گل و سبزه بس طربناک شداست     دریاب که هفته دگر خاک شد است

می نوش و گلی بچین که تا درنگری     گل خاک شده ست و سبزه خاشاک شدست

ماخذ: رباعیات خیام با صدای احمد شاملو ، آواز استاد شجریان ، آهنگساز فریدون شهبازیان

ریشه در اعماقِ اقیانوس دارد ــ شاید ــ
این گیسو پریشان کرده
بید وحشی باران.

هر زمانی که فرو می بارد از حد بیش
ریشه در من می دواند پرسشی پیگیر ، با تشویش :
رنگ این شب های وحشت را
تواند شست آیا از دل یاران ؟

چشم ها و چشمه ها خشک اند .
روشنی ها محو در تاریکی دلتنگ ،
همچنان که نام ها در ننگ !

هرچه پیرامون ما غرق تباهی شد.
آه، باران، ای امید جان بیداران!
بر پلیدی ها – که ما عمری ست در گرداب آن غرقیم –
آیا‌، چیره خواهی شد؟

ماخذ: فریدون مشیری، ساز و آواز استاد شجریان

همه راستی جوی و فرزانگی      وزو دور باد آز و دیوانگی

به هر کار در پیشه کن راستی       چو خواهی که نفزایدت کاستی

چو با راستی باشی و مردمی      نبینی به جز خوبی و خرمی

به گیتی بِه از راستی پیشه نیست       ز کژی بَتر هیچ اندیشه نیست

سخن گفتن کژ ز بیچارگی ست      به بیچارگان بر بیاد گریست

هر آن کو که گردد به گرد دروغ       ستمکاره خوانیمش و بی فروغ

همه راستی کن که از راستی       نیاید به کار اندرون کاستی

ماخذ: حکیم سخن فردوسی، بخشهایی از شاهنامه

آنکس که توانگرت نمیگرداند
او مصلحت تو از تو بهتر داند

گربه مسکین اگر پر داشتی
تخم گنجشک از زمین برداشتی

ماخذ: گلستان سعدی ،باب سوم در فضیلت قناعت با صدای مرحوم شکیبایی

چو گل گر خرده‌ای داری خدا را صرف عشرت کن      که قارون را ضررها داد سودای زراندوزی

غزل حافظ، ساز و آواز استاد شجریان

آدمی در عالم خاکی نمی‌آید به دست      عالمی دیگر بباید ساخت و از نو آدمی

اهل کام و ناز را در کوی رندی راه نیست       رهروی باید جهان سوزی نه خامی بی‌غمی

غزل حافظ، ساز و آواز آلبوم آستان جانان استاد شجریان

ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست      عِرض خود میبری و زحمت ما می داری

تو به تقصیر خود افتادی از این در محروم       از که مینالی و فریاد چرا می داری

غزل حافظ، ساز و آواز آلبوم سرو چمان استاد شجریان

ناله دروغین اثر ندارد      مرده بهتر از آن کو، هنر ندارد

ماخذ: تصنیف گریه را به مستی از عارف قزوینی با صدای استاد شجریان

بسوزد زچنگ بشر یکسر خشک و تر      نماند آخر زین حیوان اثر

تصنیف هزاردستان استاد شجریان، به همراه امیر جاهد

با این که سخن به لطف آب است      کم گفتن هر سخن ثواب است

آب ار چه همه زلال خیزد      از خوردن پر ملال خیزد

کم گوی و گزیده گوی چون در       تا زاندک تو جهان شود پر

ماخذ: نظامی گنجوی، لیلی و مجنون

آهنی را که موریانه بخورد      نتوان برد از و به صیقل زنگ

با سیه دل چه سود گفتن وعظ      نرود میخ آهنین در سنگ

کاروانی در زمین یونان بزدند و نعمت بی قیاس ببردند. بازرگانان گریه و زاری کردند و خدا و پیمبر شفیع آوردند و فایده نبود

چو پیروز شد دزد تیره روان       چه غم دارد از گریه کاروان

لقمان حکیم اندر آن کاروان بود یکی گفتش از کاروانیان مگر اینان را نصیحتی کنی و موعظه ای گویی تا طرفی از مال ما دست بدارند که دریغ باشد چندین نعمت که ضایع شود. گفت دریغ کلمه حکمت با ایشان گفتن

آهنی را که موریانه بخورد      نتوان برد از و به صیقل زنگ

با سیه دل چه سود گفتن وعظ      نرود میخ آهنین در سنگ

همانا که جرم از طرف ماست

به روزگار سلامت شکستگان دریاب      که جبر خاطر مسکین بلا بگرداند

چو سائل از تو به زاری طلب کند چیزی      بده وگرنه ستمگر به زور بستاند

ماخذ: گلستان سعدی، باب دوم

ای مدعی برو که مرا با تو کار نیست       احباب حاضرند به اعدا چه حاجت است

حافظ تو ختم کن که هنر خود عیان شود      با مدعی نزاع و محاکا چه حاجت است

ماخذ: استاد شجریان، خلوت گزیده

غم نان اگر بگذارد

رنگها در رنگها دویده

از رنگین کمان بهاری او

که سراپرده در این باغ خزان رسیده، برافراشته است

نقشها میتوانم زد

غم نان اگر بگذارد

بر بساط نکته بینان خود فروشی شرط نیست       یا سخن دانسته گو ای مرد عاقل یا خموش

ماخذ: غزلیات حافظ، ساز و آواز استاد شجریان

این زبان چون سنگ و هم آهن وش است    وانچه از آهن جهد چون آتش است

سنگ و آهن را مزن بر هم گزاف     گه ز روی نقل و گه از روی لاف

زانکه تاریک است و هر سو پنبه زار     در میان پنبه باشد چون شرار

ماخذ: مولانا، مثنوی معنوی، دفتر اول

نه عمر خضر بماند نه ملك اسكندر       نزاع بر سر دنيي دون مكن درويش

بدان كمر نرسد دست هر گدا حافظ       خزانه ايي به كف آور زگنج قارون بيش

ماخذ: تصنيف به كُوي ميكده حافظ با صداي استاد شجريان تار استاد بيگجه خاني

آدمي فربه شود از چشم و گوش     جانور فربه شود از حلق و نوش آدمیانید

جانور فربه شود ليك از علف     آدمي فربه ز عزست و شرف مدرانید

ماخذ: مولانا، مثنوی معنوی، دفتر ششم

از خود دفاع كردن و درددل كردن شرم آور است. مرد پاك را زمان تبرئه اش ميكند. كوته نظران هرگز پاكدامني را نميتوانند آلود.

مزرع سبز فلك ديدم و داس مه نو       يادم از كِشته خويش آمد و هنگام درو

تكيه بر اختر شب گرد مكن كاين عيار       تاج كاووس ببرد و كمر كيخسرو

ماخذ: غزلیات حافظ، غزل 407، ساز و آواز استاد شجریان

آب را گل نكنيم
مردمان سر رود، آب را ميفهمند.
گل نكردندش، ما نيز
آب را گل نكنيم.

ماخذ: مجموعه اشعار سهراب سپهری

ترجیح میدهم بزرگواری گول‌خور باشم تا کوچکواری گول‌زن

خدايا! انديشه و احساس مرا در سطحي پايين مياور كه زرنگی‌هاي حقير و پستي هاي نكبت بار و پليد شبه آدمهاي اندك را متوجه شوم، چه، دوست تر مي دارم بزرگواري گول خور باشم تا، همچون اينان، كوچكواري گول زن.

ماخذ: دکتر علی شریعتی، کتاب نیایش، صفحه 112

ای دوست بیا تا غم فردا نخوریم     وین یکدم عمر را غنیمت شمریم

فردا که ازین دیر فنا درگذریم     با هفت هزار سالگان سر بسریم

ماخذ: خیام، رباعیت خیام، رباعی 120

بکوشید بکوشید که تا جان شود این تن

نه نان بود که تن گشت اگر آدمیانید

در این بحر در این بحر همه چیز بگنجد

مترسید مترسید گریبان مدرانید

برانید برانید که تا بازنمانید

بدانید بدانید که در عین عیانید

بتازید بتازید که چالاک سوارید

بنازید بنازید که خوبان جهانید

چه دارید چه دارید که آن یار ندارد

بیارید بیارید در این گوش بخوانید

پرندوش پرندوش خرابات چه سان بد

بگویید بگویید اگر مست شبانید

شرابیست شرابیست خدا را پنهانی

که دنیا و شما نیز ز یک جرعه آنید

دوم بار دوم بار چو یک جرعه بریزد

ز دنیا و ز عقبی و ز خود فرد بمانید

گشادست گشادست سر خابیه امروز

کدوها و سبوها سوی خمخانه کشانید

صلا گفت صلا گفت کنون فالق اصباح

سبک روح کند راح اگر سست و گرانید

رسیدند رسیدند رسولان نهانی

درآرید درآرید برونشان منشانید

دریغا و دریغا که در این خانه نگنجند

که ایشان همه کانند و شما بند مکانید

مبادا و مبادا که سر خویش بگیرید

که ایشان همه جانند و شما سخره نانید

بکوشید بکوشید که تا جان شود این تن

نه نان بود که تن گشت اگر آدمیانید

زهی عشق و زهی عشق که بس سخته کمانست

در آن دست و در آن شست و شما تیر مکانید

سماعیست سماعیست از آن سوی که سو نیست

عروسی همه آن جاست شما طبل زنانید

خموشید خموشید خموشانه بنوشید

بپوشید بپوشید شما گنج نهانید

به دیدار نهانید به آثار عیانید

پدید و نه پدیدیت که چون جوهر جانید

چو عقلید و چو عقلید هزاران و یکی چیز

پراکنده به هر خانه چو خورشید روانید

در این بحر در این بحر همه چیز بگنجد

مترسید مترسید گریبان مدرانید

دهان بست دهان بست از این شرح دل من

که تا گیج نگردید که تا خیره نمانید

ماخذ: مولانا، دیوان شمس، غزل 637

سفر شیخ اجل سعدی به جزیره زیبای کیش

بازرگانی را شنیدم که صد و پنجاه شتر بار داشت و چهل بنده خدمتکار شبی در جزیره کیش مرا به حجره خویش در آورد همه شب نیارمید از سخنهای پریشان گفتن که فلان انبازم به ترکستان و فلان بضاعت به هندوستان است و این قباله فلان زمین است و فلان چیز را فلان ضمین، گاه گفتی خاطر اسکندری دارم که هوایی خوشست باز گفتی نه که دریای مغرب مشوشست سعدیا سفری دیگرم در پیشست اگر آن کرده شود بقیت عمر خویش به گوشه بنشینم. گفتم آن کدام سفرست? گفت گوگرد پارسی خواهم بردن به چین که شنیدم قیمتی عظیم دارد و از آنجا کاسه چینی بروم آرم و دیبای رومی به هند و فولاد هندی به حلب و آبگینه حلبی به یمن و برد یمانی به پارس و زان پس ترک تجارت کنم و بدکانی بنشینم .

انصاف ازین ماخولیا چندان فرو گفت که بیش طاقت گفتنش نماند، گفت ای سعدی تو هم سخنی بگوی از آنها که دیده‌ای و شنیده‌ای گفتم

آن شنیدستی که در اقصای غور

بار سالاری بیفتاد از ستور

ماخذ: گلستان سعدی، باب سوم، حکایت شماره 21، در فضیلت قناعت